Śmieciowy zdrowy rozsądek przede wszystkim

Powiat Okiem utylizatora

- Gdy ten numer naszej gazety dotrze do czytelników, minie dokładnie 10 dni od momentu obowiązywania nowych rozwiązań w zakresie składania, odbioru i utylizacji odpadów komunalnych. Czy firma, którą pan kieruje, odczuła to już w jakikolwiek sposób?

- Nowa ustawa obowiązuje już znacznie dłużej, ale oczywiście jest w różnych segmentach wdrażana w różnym czasie. Można natomiast powiedzieć, że faktycznie od 1 lipca funkcjonuje już w pełnym zakresie, a zwłaszcza w tym, który dotyczy najszerszych rzesz producentów odpadów, nazywanych komunalnymi, czyli mieszkańców miast i wsi, zajmujących domy jedno- i wielorodzinne, w których głównie te odpady się wytwarza. W przypadku ZGO Gać, a więc firmy, która zajmuje się utylizacją tych odpadów, pierwsze widoczne skutki nowych regulacji prawnych powinniśmy byli odczuć już po 1 stycznia tego roku. Od tej daty obowiązuje bowiem rejonizacja, wymagana w ustawie sejmowej, a ustalona szczegółowo w wojewódzkich planach gospodarki odpadami, przyjętych przez sejmiki - w naszym przypadku opolski i dolnośląski. Województwa podzielono na regiony, obejmujące co najmniej 150 tysięcy mieszkańców, i przypisano im tzw. RIPOK-i, czyli regionalne instalacje przetwarzania odpadów komunalnych. Nasz zakład w Gaci jest jednym z sześciu dolnośląskich RIPOK-ów, który obsługuje 13 gmin z rodzimego regionu oraz 3 z województwa opolskiego - Lubszę, Skarbimierz i Brzeg. Wszystkie odpady komunalne, wytwarzane po 1 stycznia 2013 na terenie tych gmin, powinny być przywożone do nas. Tak się jednak nie działo, bo wiele firm wywozowych wykorzystywało nieprecyzyjność niektórych zapisów ustawowych, bądź uchwał sejmikowych, i nadal woziło odpady nie tam, gdzie powinny, tylko tam, gdzie w danym momencie było im wygodniej, a przede wszystkim taniej. Po tym jednak, jak sprawą dwóch czy trzech wrocławskich firm wywozowych, które nie trzymały się regionalizacji, zainteresowała się prokuratura, czyli mniej więcej od przełomu kwietnia i maja, sytuacja się ustabilizowała. Dzięki temu pozyskujemy wreszcie taką ilość odpadów, która - jak wynika z naszej wiedzy inżynierskiej oraz z wyliczeń - powinna do nas trafiać już co najmniej od dwóch lub trzech lat.

- Nadal jednak znaczna część tych odpadów trafia na wysypisko, bo przy obecnej możliwości zakładu i stosowanej tu technologii, udaje się wam odzyskać do recyklingu zaledwie 30 procent surowca.

- To prawda. W efekcie już wkrótce zamkniemy drugą kwaterę i kończymy budowę trzeciej. Mam cichą nadzieję, że już ostatniej, a jeśli nawet nie, to czwarta powstanie najszybciej za 15-20 lat. Od kilku lat realizujemy bowiem program "System gospodarki odpadami Ślęza-Oława", na który pozyskaliśmy znaczne środki z Europejskiego Funduszu Spójności, w ramach Programu Operacyjnego "Infrastruktura i Środowisko". Głównym celem tego projektu jest radykalne zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, trafiających na składowisko - przy jednoczesnym zwiększeniu ilości śmieci, poddawanych odzyskowi. Gdy skończymy wszystkie realizowane obecnie inwestycje, to powinniśmy odzyskać do ponownego przetworzenia prawie 90 procent surowców, które znajdują się w odpadach.

- Budujecie halę, w której powstanie tzw. linia fermentacyjna, służąca do produkcji kompostu oraz wytwarzania biogazu. Na jakim to jest etapie?

- Najogólniej mówiąc - na końcowym, albo przynajmniej zmierzającym ku końcowi, bo finisz jest zaplanowany na sierpień przyszłego roku. Trwa montaż hali i jednocześnie realizowana jest budowa instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów w procesie fermentacji. 6 lipca dotarły do nas z Hiszpanii specjalnym transportem trzydziestokilkumetrowe wały, w których osadzone będą łopaty do mieszania biodegradowalnych odpadów. Całość zadania fermentacji będzie kosztowała 55 milionów złotych.

- Wytworzony w ten sposób kompost będziecie sprzedawali rolnikom jako nawóz, a do czego wykorzystacie biogaz, czyli metan?

- Jeśli chodzi o kompost, to tylko ten wytworzony z selektywnej zbiórki odpadów będziemy mogli sprzedawać, bo ten z odpadów zmieszanych będzie zawierał zbyt dużo zanieczyszczeń. On posłuży nam głównie do własnych potrzeb. Chcemy bowiem zbudować u nas minielektrownię oraz miniciepłownię, o mocy ok. 1 megawata, które zasilane będą właśnie wytwarzanym u nas metanem. Pozyskana energia cieplna i elektryczna powinna całkowicie zaspokoić nasze wymagania.  

- Będziecie potrzebowali sporej masy odpadów biodegradowalnych, a z tego, co słyszymy, w gminach typowo wiejskich, których jest większość w waszym RIPOK-u, tego typu odpadów będzie niewiele, bo ludzie masowo zakładają przy domach kompostowniki.

- Mamy rzeczywiście pod opieką sporo gmin wiejskich, ale jednocześnie większość producentów odpadów mieszka w miastach, więc o odpowiednią ilość odpadów typu "bio-" raczej się nie martwię. Bardziej boję się tego, żeby to były rzeczywiście tylko odpady "bio-", a więc odpady zielone z parków, z terenów zieleni, gałęzie, liście, a z domów - np. obierki po ziemniakach, resztki pokarmowe itp. Bo z takiego właśnie surowca będziemy mogli wyprodukować kompost o właściwościach nawozowych. On nie będzie mógł zawierać żadnych zanieczyszczeń.

- W ostatnich latach przyzwyczailiśmy się do wyrzucania śmieci w plastikowych workach. Z ust gminnych urzędników słyszymy sprzeczne informacje. Jedni twierdzą, że nadal to możemy robić, a inni że nie, bo plastikowy worek jest przecież niebiodegradowalny.

- I ci ostatni mają oczywiście rację. Śmieci typu "bio-" będzie można wyrzucać w worku tylko wtedy, gdy on sam będzie biodegradowalny. Są już takie na rynku, wytwarzane bodajże z trzciny kukurydzianej, ale jak na nasze polskie warunki one są relatywnie drogie, więc jeszcze długo nie będą zbyt popularne. Po prostu trzeba wrócić do starej tradycji noszenia śmieci w wiaderku i wyrzucania ich bezpośrednio do kubła. Mówię tu oczywiście cały czas o śmieciach biodegradowalnych, które na naszym terenie stanowią przy segregacji jedną z trzech obowiązkowo wydzielonych frakcji.

- Przypomnijmy więc w takim razie tę drugą i trzecią frakcję odpadów...

- Druga frakcja to szkło, ale chciałbym tu z całą mocą powiedzieć, że chodzi tylko i wyłącznie o szkło opakowaniowe. Powtarzam: OPAKOWANIOWE! A więc szklane butelki po napojach, w tym po piwie i winie oraz słoiki. Ale nie wazony, nie stłuczone szyby okienne czy samochodowe, a już na pewno nie lustra, obojętnie - całe czy potłuczone. Do tej frakcji nie powinno się także wrzucać całych lub stłuczonych szklanek bądź filiżanek. Tego typu odpady powinny być traktowane jako gruz budowlany i trafić do tzw. PSZOK-u czyli Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych. Jestem za tym, aby takie małe PSZOK-i powstawały niemal w każdej wsi, wtedy rzeczywiście jeden z głównych celów ustawy jakim jest likwidacja dzikich wysypisk, będzie zrealizowany.

- To co w takim razie powinno trafiać do tego trzeciego kubła, a mówiąc bardziej naukowo czy urzędniczo - do trzeciej frakcji?

- Wszystkie inne odpady, ale nie zaliczane do tzw. odpadów niebezpiecznych, przede wszystkim papier i opakowania plastikowe typu PET, a także puszki metalowe. Dlatego tę trzecią frakcję nazywamy zmieszaną. Tu należy także wrzucać opakowania po margarynach i jogurtach, worki plastikowe typu reklamówka, folię ściągniętą z parówki czy innej wędliny. Tu może być także składowany popiół z pieca, ale oczywiście wygaszony i suchy, a nie z żarzącym się jeszcze węglem.

- Czy wspomniane tu przez pana opakowania po jogurtach czy margarynach powinny być umyte?

- Mogą, ale nie muszą. My ten rodzaj plastiku po wydzieleniu w naszej sortowni będziemy wykorzystywać w recyklingu jako paliwo dla ciepłowni, a to nie gryzie się z tłuszczem.

- Dlaczego takich podstawowych rzeczy nie wyjaśniono dotąd ludziom? Zamiast tego mieszkańcy cały czas są bombardowani różnymi i często sprzecznymi informacjami.

- To nie do mnie pytanie. Właśnie lada moment ruszymy z zakrojoną na szeroką skalę kampanią edukacyjną, która będzie nakierowana głównie na młodzież szkolną.

- Ale to chyba ciut za późno...

- Moim zdaniem nie, bo temat segregacji odpadów dopiero teraz zrobił się nośny społecznie. Wszelkie wcześniejsze działania propagandowe przeszłyby bez echa lub z mizernym skutkiem.

- Czy według pana sprawdzi się ta nowa polityka śmieciowa? Pierwsze dni jej wdrażania nie wróżą zbyt dobrze. Ludzie nadal wyrzucają odpady po staremu, bo brakuje odpowiednich pojemników, a firmy wywozowe dopiero opracowują nowe harmonogramy odbioru śmieci...

- W świetnie zorganizowanych Niemczech w wielu landach po wprowadzeniu nowych zasad prawie przez pół roku śmieci leżały nieodbierane spod domów. Francuzi wprowadzali swój system przez 27 lat. Mam nadzieję, że my zrobimy to znacznie szybciej. Apeluję do uczestników tego systemu, aby kierowali się przede wszystkim zdrowym rozsądkiem. Nie straszyli karami, nie przerzucali odpowiedzialności na innych, tylko podejmowali decyzje i działania, oparte na zdrowym rozsądku właśnie, bo on jest - moim zdaniem - w całym tym śmieciowym zamieszaniu najważniejszy. Druga rzecz, która będzie zapewne szybko korygowana, to polityka cenowa. Obecnie różnica w opłatach za śmieci segregowane i niesegregowane jest zbyt niska i dlatego wiele osób rezygnuje z segregacji, a to przecież jest wbrew ustawie i założonym w niej celom. Powinniśmy wszyscy segregować odpady, bo taki jest cywilizacyjny wymóg chwili.

135 mln zł - tyle wydano w ostatnich kilku latach na modernizację ZGO Gać