Rodzaje tablic
W mojej propozycji tablice podzielone zostałyby na rodzaje:
Tablice należące do małej trasy turystycznej z informacyjno-historycznym opisem obiektów.
Tablice należące do dużej trasy turystycznej z informacyjno-historycznym opisem obiektów.
Tablice związane z muzeami, czy obiektami sportowymi z informacjami na temat ich działalności.
Tablice osób ważnych dla miasta - tablice z biogramami umieszczone w związanych z tymi osobami miejscach na szlaku tras, lecz nie należące do nich bezpośrednio.
Dokładna lista tablic każdego rodzaju znajduje się w dalszej części, a powinny być one umieszczane w bezpośredniej okolicy obiektu, którego dotyczą.
Poszczególne rodzaje powinny być z jednej strony ze sobą spójne stylistycznie, a z drugiej rozróżnialne. Można zastosować np. różne akcenty kolorystyczne w zależności od rodzaju tablicy bądź zastosować pewnego rodzaju charakterystyczne dla nich ikony.
Wszystkie tablice powinny w miarę możliwości posiadać ten sam rozmiar (z drobnymi wyjątkami, jeśli dany obiekt tego wymaga, bądź wnosi to jakąś dodatkową wartość) oraz posiadać spójny, jednakowy styl, tak aby można było łatwo zidentyfikować, że dana tablica należy do większej części trasy turystycznej.
Oprócz tablic wspomnianych wyżej, przynajmniej przy dwóch najpopularniejszych miejscach, od których ktoś mógłby rozpocząć zwiedzanie miasta - czyli Rynku oraz dworca PKP, powinny zostać zainstalowane dodatkowe tablice dużo większego formatu, których celem będzie zachęcenie do zwiedzania i niejako sygnalizacja rozpoczęcie tras. To właśnie na tych tablicach powinna zostać umieszczona mapa miasta z zaznaczonymi trasami, umiejscowieniem tablic na trasach, sugerowanym kierunkiem zwiedzania oraz krótkim opisem każdej trasy. Dodatkowo powinna znaleźć się na nich skrócona historia miasta, jego nazwy i herbu z wykorzystaniem archiwalnych zdjęć i rycin, a także informacja o aktualnym stanie miasta.
Już niedługo to Muzeum Motoryzacji Wena będzie dla wielu osób głównym celem do odwiedzenia w naszym mieście i to tutaj się zatrzymają po raz pierwszy. To doskonała okazja, aby nie poprzestali tylko na tym miejscu, lecz przy okazji można zachęcić ich do zwiedzenia pozostałej części miasta. Jeśli właściciel muzeum wyraziłby chęć i zgodę, to wtedy oprócz Rynku i dworca PKP, taka duża tablica mogłaby zostać umieszczona także bezpośrednio przy muzeum.
Zawartość tablic
Tablice powinny posiadać tak odpowiednio duży rozmiar, aby swobodnie zmieścić na nich wszelkiego rodzaju informacje na temat opisywanego zabytku/obiektu, miejsca, czy osoby wraz z wykorzystaniem w miarę możliwości archiwalnych zdjęć, czy ilustracji.
Jestem przekonany, że wśród osób zrzeszonych wokół biblioteki i Izby Muzealnej, gazety, czy nawet samych pracowników miejskich znajdują się kompetentne osoby, których wiedzę można wykorzystać i które to byłyby w stanie przygotować i sprawdzić rzetelność pod kątem zgodności historycznej wszelkich informacji, które miałyby znaleźć się na takich tablicach. Wierzę, że nie brakuje pasjonatów historii, którzy chcieliby podzielić się swoją wiedzą z innymi.
Wcześniej wspominałem o projekcie "Poznaj Oławę", teksty przygotowane na potrzebę tego projektu mogłyby stanowić pewną bazę i punkt startowy do zawartości umieszczonej także na tablicach. Zakres mojej propozycji jest nieco szerszy i w aplikacji nie ma wszystkich proponowanych przeze mnie obiektów, są za to te, których ja nie ująłem, ale na pewno jest to dobra baza początkowa. Zarówno biblioteka, jak i gazeta są także w posiadaniu ogromnej ilości archiwalnych zdjęć dotyczących miasta, z których można by skorzystać. Inne zdjęcia dostępne są także na portalach polska-org.pl, fotopolska.pl, czy w Narodowym Archiwum Cyfrowym.
Jak wiadomo, miejsce na tablicach jest ograniczone, dlatego należy podejść z głową i rozsądkiem co do ilości zamieszczanych tam treści. Moim zdaniem opis historyczny i aktualny oraz zdjęcia są najważniejszą rzeczą na takich planszach i na tym powinno się skupić, aby były one z jednej strony jak najobszerniejsze, ale z drugiej, aby nie była to też tak zwana "ściana tekstu" napisana bardzo małą czcionką.
Ze względu na ograniczone miejsce nie marnowałbym go poprzez umieszczanie na każdej tablicy np. mapy trasy - ta powinna znajdować się wyłącznie na dużych tablicach, o których wspomniałem wcześniej. Zamiast dużej, pełnej mapy na każdej planszy można zastosować mały kompas wskazujący przybliżony dystans i kierunek do poprzedniej i następnej tablicy wraz z ich nazwami. Część miast umieszcza na tablicach także dodatkowy opis w językach obcych, ale w przypadku Oławy nie ma co się oszukiwać, że miasto nastawione jest na ogromną liczbę turystów zagranicznych. Taki opis w wybranych językach obcych zajmuje cenne miejsce, więc w mojej opinii umieszczenie go bezpośrednio na tablicy w przypadku naszego miasta jest także zbędne.
Jednakże obie te informacje w jakiś sposób powinny być jednak dostępne. Nie jest to rozwiązanie idealne, bo wyklucza pewne osoby, ale na tablicach można umieścić mały kod QR, który po zeskanowaniu telefonem pozwoli w każdym momencie na wyświetlenie mapy z pełnym podglądem tras, a także dostęp do chociaż skróconego opisu w kilku najpopularniejszych językach obcych, czy też rozszerzonych informacji i zdjęć, które nie zmieściły się bezpośrednio na planszach.
Tablice mogłyby być numerowane (osobna numeracja dla każdej z tras) - jest to dobre rozwiązanie, bo pozwala zorientować się, czy nie pominęło się żadnej tablicy, lecz z drugiej strony ciężko umieścić już ewentualnie w późniejszym terminie jakąś dodatkową tablicę pomiędzy innymi z zachowaniem ciągłości numeracji.
Wykonanie i realizacja
Takie tablice w wielu miastach wyglądają zupełnie inaczej, różnią się treścią, rozmiarem, formą wykonania, ale także jakością. Część z nich, niestety, z biegiem czasu uległa zniszczeniu - tablice łuszczą się ze względu na promieniowanie UV, posiadają zacieki od wody, czy niestety zostały popisane przez chuliganów. Nie wiem, co jest lepsze, czy od razu przygotować to z takich materiałów, aby było w pełni odporne na warunki atmosferyczne i miało łatwą możliwość usuwania "bazgrołów", co zapewne będzie droższe, czy wykonanie tańsze, ale z koniecznością wymienienia tablic po jakimś czasie. Oczywiście najbardziej niekorzystną sytuacją jest wybranie tej opcji tańszej i nieinteresowanie się ich stanem po pewnym czasie poprzez brak ich wymiany w przypadku zniszczenia, przez co przestają one spełniać swoją funkcję i tylko szpecą.
Tablice w miarę możliwości powinny znajdować się bezpośrednio przy opisanych na nich obiektach. Istnieją dwie opcje ich umieszczenia - przymocowanie tablicy bezpośrednio do budynku lub umieszczenie jej w jego bezpośredniej okolicy na ozdobnym słupku, lub stelażu, tak aby estetycznie wkomponować je w przestrzeń miejską.W przypadku opcji pierwszej zapewne należy uzyskać odpowiednie zgody od właścicieli budynków, w przypadku zaś opcji drugiej, jak rozumiem, o ile tablica umieszczona zostanie w przestrzeni np. chodnika miejskiego, to takie zgody już poza samym miastem nie są wymagane.Oczywiście oba te rozwiązania można by ze sobą też mieszać - np. w przypadku budynków miejskich zdecydować się na montowanie bezpośrednio na budynku, a tam, gdzie takiej zgody nie można uzyskać, zastosować podejście drugie.Ważne jest, aby pomimo różnego sposobu montażu, wygląd tablic oraz ich rozmiar pozostał ze sobą spójny.
Zdaję sobie sprawę, że ze względu na szereg uzgodnień, czasu potrzebnego na przygotowanie itd., nie jest to projekt możliwy do realizacji w bardzo krótkim czasie, ale byłbym bardzo zadowolony, gdyby jednak podjęto jakieś działania w kierunku jego realizacji.
Projekt mógłby zostać zrealizowany także etapami - zaczynając od mniejszej liczby tablic i dołączając kolejne z czasem w ramach ich przygotowania i możliwości finansowych, które być może można pozyskać także z jakichś środków zewnętrznych.
Wybrane obiekty
Wybór obiektów jest oczywiście całkowicie subiektywny i ktoś mógłby się z nim nie zgadzać. W wersji ostatecznej oczywiście ta lista mogłaby się różnić. Ja sam nie znam pełnej historii i wszystkich zakamarków miasta, więc być może o czymś oczywistym zapomniałem lub coś spośród obiektów, której ja ująłem, nie jest warte wyróżnienia w oczach innych osób. Wiele z tych obiektów pokrywa się z tymi w projekcie "Poznaj Oławę", aczkolwiek wielu z nich tam nie ma (zwłaszcza tych poza ścisłym centrum), są tam za to pewne inne, których ja nie wyróżniłem. Część tablic być może można ze sobą połączyć, a inne z kolei rozłączyć, jeśli obiekty są na tyle ciekawe oraz bogate w informacje i historię, że zasługują na własną tablicę.
Wszystkie obiekty (z jednym wyjątkiem w postaci zamku) nadal istnieją w przestrzeni miejskiej. Być może warto wyróżnić jeszcze jeden typ tablic, które przedstawiałyby obiekty już nieistniejące, jak dawne pomniki, czy budynki. Wiele osób nie ma pojęcia, że w danym miejscu wcześniej znajdowało się zupełnie coś innego, a to doskonała okazja do przedstawienia w przestrzeni publicznej tej mniej znanej i już niestety nienamacalnej historii.
Nie widzę z kolei potrzeby do umieszczania tablic w przypadku współczesnych obiektów pospolitych i jednoznacznych takich jak na przykład pomnik Jana Pawła II, gdyż nie są one unikalne i nie występują tylko w naszym mieście.
Poniżej znajduje się lista tablic, które przypisane zostałyby do czterech rodzajów tablic, o których wspominałem wcześniej. Większość jest samo opisująca i nie wymaga tłumaczenia, ale przy niektórych dopisałem krótki dodatkowy komentarz.
MAŁA TRASA TURYSTYCZNA (skupia się głównie wokół centrum miasta)
Rynek (informacja o zabudowie, kamienicach, pogodynce i studni)
Pręgierz
Ratusz (dodatkowa informacja o mechanizmie zegarowym i figurach )
Pomnik św. Jana Nepomucena
Dawna apteka (obecnie Urząd Stanu Cywilnego)
Wieża ciśnień
Dawna remiza strażacka (obecnie wyremontowany budynek mieszkalny z muralem)
Zamek Piastowski w Oławie (jedyny obiekt na liście, który obecnie nie istnieje, tablica powinna zostać umieszczona na plantach w miejscu dawnego usytuowania)
Pałac Luizy - obecnie Urząd Miasta (dodatkowa informacja o kartuszach herbowych nad wejściem oraz bocznej ścianie budynku)
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Zachowany fragment murów miejskich (fragment za kościołem jest bodajże jedynym, który w części się zachował)
Sanktuarium NMP Matki Pocieszenia
Sąd Rejonowy (także budynek sądu przed wojną)
Ulica Brzeska (najbardziej charakterystyczna ulica w centrum)
Apteka pod Lwem
Kościół św. Rocha + figura św. Jana Nepomucena
Dawny szpital (obecnie Hotel Jakub Sobieski)
Dawny budynek sądu (obecnie wyremontowana kamienica)
Poczta Polska
Dawny kompleks koszarowy - cz.1 (historia kompleksu i zajmowania przez wojsko, współczesne przeznaczenie na szkołę oraz odbudowany fragment muru z muralem)
Dawny kompleks koszarowy - cz. 2 (nowo wyremontowana część kompleksu, informacja o rewitalizacji, adaptacji i zmianie charakteru miejsca)
Kościół św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny
Kompleks pokoszarowy na ulicy Młyńskiej
Kino Odra
Pomnik Losów Ojczyzny
Komenda Powiatowa Policji
Dawny spichlerz
DUŻA TRASA TURYSTYCZNA (zawiera pozostałe obiekty oddalone od ścisłego centrum)
Dworzec kolejowy
Cmentarz żydowski
Park miejski oraz dawny cmentarz ewangelicki
Pomnik wojny prusko-francuskiej (dodatkowa informacja o zawartości odnalezionej kapsuły czasu)
Dawna szkoła ewangelicka (obecnie Urząd Skarbowy)
Wena - budynek w kształcie samochodu (jednym się podoba, innym zupełnie przeciwnie, ale na pewno jest to budynek charakterystyczny. Warty umieszczenia zwłaszcza w przypadku podjęcia współpracy z firmą Wena)
Cmentarz ewangelicki
Zespół rzeźni miejskiej
Most na Odrze (dodatkowa informacja o dawnych przeprawach w tym miejscu oraz powodziach, które dotknęły miasto)
Śluza wodna
Stary cmentarz komunalny (umieszczenie informacji o zachowanych poniemieckich nagrobkach, pochowanych weteranach oraz innych ważnych dla miasta osobach pochowanych na cmentarzu, ewentualna informacja o cmentarzu radzieckim)
SZLAK KULTURY I SPORTU - okazja do przybliżenia bieżącej działalności, oferty, czy zawartości muzeów, aby zaciekawić i zachęcić do odwiedzenia placówki
Izba Muzealna Ziemi Oławskiej
Centrum Sztuki - Ośrodek Kultury
Centrum Sztuki - OWE Odra
Muzeum Motoryzacji Wena
Termy Jakuba
Oławskie Centrum Kultury Fizycznej (miejski kompleks sportowy - okazja do przybliżenia działalności i sukcesów oławskich drużyn i sportowców)
OSOBY ZWIĄZANE Z MIASTEM - tablice związane ze znanymi i ważnymi dla miasta osobami umieszczone w charakterystycznych dla nich miejscach
Władcy oławscy - m.in. ród Sobieskich (umieszczona na budynku Urzędu Miasta, informacja o różnych władcach Oławy ze szczególnym uwzględnieniem rodu Sobieskich)
Adam Wójcik (umieszczona na świeżo utworzonym skwerze)
bł. Bernard Lichtenberg (umieszczona na rodzinnej kamienicy przy ulicy Kościuszki, dodatkowa informacja o pomniku przy kościele NMP Pocieszenia)
ks. Jan Janowski (umieszczona przy ulicy jego imienia)
ks. Franciszek Kutrowski (umieszczona przy ulicy jego imienia)
Skrzynki elektryczne
Na zakończenie chciałbym wspomnieć jeszcze o jednej inicjatywie, którą zauważyłem w Paczkowie, a mogłaby zostać zastosowana także u nas i uzupełniać całość realizacji. Wykorzystano tam wszelkie skrzynki elektryczne w ścisłym centrum miasta poprzez oklejenie ich grafikami starych zdjęć i pocztówek przedstawiających miasto. W załączniku przesyłam przykładowe zdjęcie, jak to wygląda w rzeczywistości.
Informacje o projekcie można łatwo znaleźć w internecie. Co ważne cały projekt został przeprowadzony przy współpracy z Tauronem jako właścicielem skrzynek, a więc firma ta jest otwarta na taką współpracę, a także - jak widać - takie oklejenie jest dozwolone prawnie. Mam wrażenie, że w Paczkowie tych skrzynek w samym centrum jest znacznie więcej niż w u nas, ale biorąc pod uwagę nie tylko sam Rynek, ale także okoliczne uliczki, a może i dalsze ulice wzdłuż proponowanych tras, także i u nas znajdzie się ich na tyle, że przynajmniej część wartościowych fotografii można przedstawić w przestrzeni publicznej. Brzydkie skrzynki można przekształcić w coś znacznie bardziej estetycznego i wkomponowującego się w otoczenie, a przede wszystkim w coś, co niesie ze sobą wartość dodaną w postaci edukacji i pozwala na pokazanie starych fotografii szerokiemu gronu odbiorców.
Karol Nowaczyk
*
Co na to instytucje miejskie, do których był skierowany list? Gdy tylko otrzymamy odpowiedź, opublikujemy ją.
Napisz komentarz
Komentarze