Na zsyłce w Kazachstanie, wraz z mamą Marią, przebywałem pełne sześć lat, od 1940 do 1946. Wcześniej, w październiku 1939, Sowieci zabili mego ojca, policjanta Jana
Gazeta Powiatowa - Wiadomości Oławskie
05.04.2012 11:55
(aktualizacja 27.09.2023 16:48)
Szerzono pogłoski, że kto nie będzie członkiem ZPP, nie będzie miał prawa powrotu do ojczyzny. Poprosiła więc mama kierownika Walentina Litwinowa o wysłanie jej do Czarska po kolejny przydział mąki dla pracowników bazy. W Suurłach nie było piekarni, więc zamiast chleba otrzymywaliśmy mąkę, przydzielaną co dziesięć dni na całą dekadę. Zamiast dziennego przydziału jednego kilograma chleba, dostawaliśmy z mamą mączny zamiennik, w ilości 690 gramów, czyli niecałe 7 kg na dziesięć dni. I nic więcej! Litwinow zgodził się i mama pojechała saniami do Czarska w Wielki Poniedziałek, 3 kwietnia 1944. Zostałem sam z garścią mąki i łaskawym kubkiem mleka od krowy Litwinowa. Ze świeżą mąką dla wszystkich pracowników bazy mama miała wrócić następnego dnia. Ale w Wielki Wtorek 4 kwietnia z rana rozszalał się wyjątkowo silny buran i trwał aż do wieczora wielkanocnej niedzieli. Wielką Środę i Wielki Czwartek przeżyłem o kubku mleka. Zresztą nie tylko ja - inni ludzie w bazie też nie mieli już nic do jedzenia.
W Wielki Piątek kierownik bazy nie zdzierżył już głodu i załamał się. Było w oborze kilkadziesiąt owiec z niedawnego obowiązkowego skupu. Narażając się na surowe kary, Litwinow wszedł do izby Kazachów Igubajów i rzekł: - Igubaj, weź nóż i zarżnij najładniejszą owcę. Ty, Erysta, nalewaj wodę do kotła na surpę i do samowaru na czaj.
Znał się na rzeczy Igubaj. Przepiękną zarżnął owcę, dużą a młodą, o jasnym mięsie i bialutkim tłuszczu. Niezbyt długo trzeba było ją gotować. Baraninę gotowano kazachskim obyczajem: do wrzącej wody w kotle wrzucono całą poćwiartowaną tuszę, osmalone i oskrobane nóżki oraz głowę. Do smaku dodano sól i jedyną znalezioną gdzieś cebulę.
Ucztowano również po kazachsku. Najpierw wszyscy umyli ręce i usiedli "po turecku" na podłodze, wokół niskiego okrągłego stołu. W pierwszym rzędzie, przy samym stole, siedzieli mężczyźni i starszy chłopiec, czyli ja. W drugim rzędzie usiadły kobiety z dziećmi i dziewczyny. W trzecim rzędzie posłusznie legły psy. Igubaj postawił na stole pięknie rzeźbioną dużą tacę z brązu - każda rodzina Kazachów ma podobną tacę - i zabrał się do mięsa. Na początek wyjął z kotła ugotowaną owczą głowę i błyskawicznymi cięciami ostrego jak brzytwa noża poodkrawał z niej na tacę tyle mięsa, ile się dało odkroić. Resztę głowy podał do ogryzania najstarszemu z obecnych, Dairbekowi. Ten zjadł najpierw oczy, potem język i - po rozłupaniu czaszki - mózg. Resztę czaszki podał swojej żonie i dzieciom, którzy ogryźli ją do końca, a kości rzucili psom. Podobnie postępował Igubaj z kolejnymi kawałkami baraniny - mięso na tacę, kości mężczyznom do ogryzania, według znanej tylko Kazachom symboliki starszeństwa, potem mężczyźni resztę kobietom, a te na końcówkę psom. Gdy całe mięso zostało już oddzielone od kości i na tacy wyrosła góra pokrojonej baraniny, Igubaj polał mięso odrobiną surpy z cebulą i dał znak do rozpoczęcia uczty.
Podziel się
Oceń
Napisz komentarz
Komentarze
Aktualnie nie ma żadnych komentarzy. Bądź pierwszy, dodaj swój komentarz.
Jeśli masz interesujący temat, który możemy poruszyć lub byłeś(aś) świadkiem ważnego zdarzenia - napisz do nas.
Podaj w treści swój adres e-mail lub numer telefonu. Jeżeli formularz Ci nie wystarcza - skontaktuj się z nami.
Napisz komentarz
Komentarze