Cmentarz ewangelicki
Mieścił się w części parku, przyległej do obecnej ulicy Kilińskiego, pomiędzy ogrodami działkowymi, aż do wyraźnie widocznej skarpy. Teren ten jest położony nieco wyżej, co zapobiegało jego podtopieniom. Cmentarz powstał w XIX wieku. Otaczał go ceglany mur, w jego obrębie była też mała kaplica. Chowano tam głównie mieszkańców podmiejskiej wsi Baumgarten (obecnie teren ulicy Lipowej i Kilińskiego). Starsza część cmentarza mieściła się w głębi parku, spoczęło tam w sumie około 1000 osób. Przed 1912 rokiem teren pochówków powiększono o obszar sięgający do ulicy Kilińskiego. Cmentarz był podzielony na symetryczne sektory. W jednym z nich znajdowało się blisko 100 grobowców rodzinnych, w innym chowano dzieci w wieku do trzech lat, a w kolejnym do 14. roku życia. Były też kwatery wojskowe, gdzie grzebano zmarłych żołnierzy. Ostatnie pochówki odbyły się krótko po wojnie. Potem teren ten popadał w zapomnienie. Odwiedzali go tylko bezdomni i chuligani. Zdarzało się, że bezczeszczono ludzkie szczątki. Cmentarz był problemem, dlatego podjęto decyzję o jego likwidacji. W latach 70. usunięto wszystkie pomniki i mur otaczający cmentarz, wytyczono nowe alejki. Nie dokonano ekshumacji osób tam pochowanych. Kilka lat temu zapadł się jeden z grobów, tworząc niebezpieczną dziurę, którą jednak szybko zasypano. Do dziś przetrwało kilka, ledwie widocznych części nagrobków oraz filar bramy wejściowej, do której w ramach obecnej rewitalizacji dobudowano drugi. Te dwa ceglane słupy tworzą ciekawe wejście do parku, od strony ulicy Kilińskiego.
Przeobrażenia
Park miejski ucierpiał w czasie działań wojennych, na początku 1945 roku. Oławę zdobywano m.in. wzdłuż torów kolejowych, a teren ten stanowił ważny przyczółek. Kiedy miasto było już prawie w rękach wojsk sowieckich, oddziały niemieckie wycofywały się przez park i dzisiejszą ulicę Kilińskiego. Jeszcze kilka lat temu niedaleko dworca kolejowego odnaleziono w jednym ze stawów pocisk moździerzowy. Najbardziej znaczące przeobrażenia nastąpiły w latach 60. i 70. XX wieku. Wtedy uregulowano brzegi rzeki Oławy, zlikwidowano młynówkę i inne kanały. Zamieniono dwa mostki drewniane na betonowe. W tym okresie rozebrano również Dom Strzelecki oraz zniszczono cmentarz. Uregulowano stawy przy dworcu kolejowym. W okolicy centralnej części zagospodarowano teren pod kolejne ogrody działkowe, które znajdowały się w pobliżu parku jeszcze przed II wojną światową.
Grafiki: Izba Muzealna Ziemi Oławskiej
Piotr Turek [email protected]
Napisz komentarz
Komentarze