Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
wtorek, 13 maja 2025 16:05
Reklama

Słów kilka o starych nagrobkach

Pochylimy się nad grobami osób, których już z nami nie ma. Odwiedzimy miejsce pochówku kogoś z rodziny, przyjaciół, ludzi znanych i cenionych. Ktoś zapali znicz na grobie z tabliczką "NN" lub innym niezadbanym i zarośniętym
Reklama
Podziel się
Oceń

Często pomnik jest ostatnim nośnikiem informacji o człowieku, który pod nim spoczywa. Ze starych zabytkowych tablic można też czerpać wiedzę o historii regionu. Z pozoru błahe detale, np. rodzaj kamienia lub kształt wykutej czcionki, czy zdobienia, mogą być źródłem wiedzy. Porównując nagrobki, można się dowiedzieć m.in. o stopniu analfabetyzmu, czy panującej niegdyś modzie. Niestety, w naszym powiecie nie przetrwało wiele starych pomników. Przez wieki, z różnych przyczyn cmentarze popadały w zapomnienie i znikały lub były likwidowane. W pobliżu prawie każdej wsi kiedyś istniał cmentarz. Niektóre przy kościele, inne między polami, na uboczu. Dużo z nich usunięto po II wojnie światowej, w ramach likwidacji niemieckich śladów na Ziemiach Odzyskanych. Często niszczono ostatnie ślady po niegdyś żyjących tu ludziach. Niektóre cmentarze przekształcono w parki, inne po usunięciu starych nagrobków, zachowały pierwotną funkcję. Tablice niszczono, niekiedy szlifowano i wykorzystano ponownie. Np. w Jankowicach wrzucono do wielkiego dołu i zakopano. Części nagrobków z wyrytymi nazwiskami wykorzystywano jako zwykłe kamienie.

Tak się działo kilkadziesiąt lat temu. Obecnie, tam gdzie to jeszcze możliwe, są podejmowane próby rewitalizacji starych cmentarzy. Karczowane są krzaki, zbierane śmieci, stawiane i czyszczone pomniki. Sensowną formą upamiętnienia jest tworzenie lapidarium z pozostałości pomników. Cieszy fakt, że w wielu wsiach naszego powiatu przywraca się pamięć o ludziach niegdyś tu mieszkających. Kilka tygodni temu, dzięki zaangażowaniu młodego mieszkańca Siedlec, udało się uroczyście zakończyć trwającą wiele miesięcy rewitalizację niemieckiego cmentarza. W ostatni weekend członkowie Oławskiego Stowarzyszenia Turystycznego "Ryczyn" oraz ZHP uporządkowali cmentarz ewangelicki na końcu ulicy Baczyńskiego.W przyszłym roku ma być wyremontowany cmentarz żydowski. Bardzo dobrze, że podejmowane są takie akcje.

To jedna strona medalu. W niektórych miejscach nadal straszą zarośnięte, zdewastowane cmentarze. Płyty nagrobne z wyrytymi nazwiskami walają się w różnych miejscach. Te kamienie powinny wrócić na swoje pierwotne miejsce. W lipcu zauważyłem w Godzikowicach, przy drodze głównej, mały kawałek płyty nagrobnej użytej na zabezpieczenie dziury. Napisałem tekst o tym, że taki kamień powinien się znaleźć na pobliskim cmentarzu, gdzie jest lapidarium, a dziurę można zakryć czymś innym. Efekt był natychmiastowy, ale nie taki, jakiego się spodziewałem. Kamień odwrócono literami do ziemi i leży tam do dziś. To tylko przykład, ale w innych miejscach może być podobnie. Nagrobki powinny wrócić na cmentarze, tam gdzie jest ich miejsce. Oczywiście w miarę możliwości. Chodzi o te płyty, które bezsensownie niszczeją w rowie czy gdzieś indziej. Nikt przy zdrowych zmysłach nie będzie rozbierał szopy, w której na fundamenty użyto starego nagrobka. Nikt nie wykopie kilkumetrowej dziury w polu, aby wydobyć jakąś tablicę.

Nie chodzi tylko o szacunek dla zmarłych, lecz także zadbanie o miejscową historię. Dlatego ponownie apeluję o to, aby w miarę możliwości, stare tablice nagrobne wracały na cmentarze. Tam gdzie jest ich miejsce.


Tekst i fot.: Piotr Turek

Reklama

redakcja@gazeta.olawa.pl


Napisz komentarz

Komentarze

mgid.com, 649292, DIRECT, d4c29acad76ce94f
lijit.com, 349013, DIRECT, fafdf38b16bf6b2b
lijit.com, 349013-eb, DIRECT, fafdf38b16bf6b2b
openx.com, 538959099, RESELLER, 6a698e2ec38604c6
appnexus.com, 1019, RESELLER, f5ab79cb980f11d1
improvedigital.com, 1944, RESELLER
pubmatic.com, 161673, RESELLER, 5d62403b186f2ace
admanmedia.com, 925, RESELLER
smartadserver.com, 3713, RESELLER
openx.com, 540866936, RESELLER, 6a698e2ec38604c6
adform.com, 2671, RESELLER
yahoo.com, 59674, RESELLER, e1a5b5b6e3255540
smaato.com, 1100042823, RESELLER, 07bcf65f187117b4
yahoo.com, 58935, RESELLER, e1a5b5b6e3255540
triplelift.com, 11656, RESELLER, 6c33edb13117fd86
pubmatic.com, 158481, RESELLER, 5d62403b186f2ace
smartadserver.com, 3713, RESELLER, 060d053dcf45cbf3
appnexus.com, 15349, RESELLER, f5ab79cb980f11d1
zeta.com, 757, RESELLER
rubiconproject.com, 9655, RESELLER, 0bfd66d529a55807
Xapads.com, 145030, RESELLER
google.com, pub-3990748024667386, DIRECT, f08c47fec0942fa0
Pubmatic.com, 162882, RESELLER, 5d62403b186f2ace
video.unrulymedia.com, 524101463, RESELLER, 29bc7d05d309e1bc
lijit.com, 224984, DIRECT, fafdf38b16bf6b2b
Pubmatic.com, 163319, RESELLER, 5d62403b186f2ace
adyoulike.com, c1cb20fa2bbc39a8f2ec564ac0c157f7, DIRECT
adyoulike.com, a15d06368952401cd3310203631cb18b, RESELLER
rubiconproject.com, 20736, RESELLER, 0bfd66d529a55807
pubmatic.com, 160925, RESELLER, 5d62403b186f2ace
onetag.com, 7a07370227fc000, RESELLER
lijit.com, 408376, RESELLER, fafdf38b16bf6b2b
spotim.market, sp_AYL2022, RESELLER, 077e5f709d15bdbb
smartadserver.com, 4144, RESELLER
nativo.com, 5848, RESELLER, 59521ca7cc5e9fee
smartadserver.com, 4577, RESELLER, 060d053dcf45cbf3
appnexus.com, 13099, RESELLER
pubmatic.com, 161593, RESELLER, 5d62403b186f2ace
rubiconproject.com, 11006, RESELLER, 0bfd66d529a55807
onetag.com, 7cd9d7c7c13ff36, DIRECT
ssp.e-volution.ai, AJxF6R4a9M6CaTvK, RESELLER
rubiconproject.com, 16824, RESELLER, 0bfd66d529a55807
adform.com, 2664, RESELLER, 9f5210a2f0999e32
appnexus.com, 11879, RESELLER, f5ab79cb980f11d1
appnexus.com, 15825, RESELLER, f5ab79cb980f11d1
smartadserver.com, 1247, RESELLER, 060d053dcf45cbf3
smaato.com, 1100056735, DIRECT, 07bcf65f187117b4
smaato.com, 1100004890, DIRECT, 07bcf65f187117b4
rubiconproject.com, 24600, RESELLER, 0bfd66d529a55807
sharethrough.com, iBAzay96, RESELLER, d53b998a7bd4ecd2
pubmatic.com, 156177, RESELLER, 5d62403b186f2ace
pubmatic.com, 161674, RESELLER, 5d62403b186f2ace
insticator.com,15188195-e4cc-40b1-98f1-d6390cc63cbb,RESELLER,b3511ffcafb23a32
rubiconproject.com,17062,RESELLER,0bfd66d529a55807
video.unrulymedia.com,136898039,RESELLER
sharethrough.com,Q9IzHdvp,DIRECT,d53b998a7bd4ecd2
pubmatic.com,95054,DIRECT,5d62403b186f2ace
lijit.com,257618,RESELLER,fafdf38b16bf6b2b

sonobi.com, 4dd284a06a, RESELLER, d1a215d9eb5aee9e
appnexus.com, 15825, RESELLER, f5ab79cb980f11d1
Media.net, 8CUTQ396X, DIRECT
video.unrulymedia.com, 926913262, RESELLER

 

<div data-type="_mgwidget" data-widget-id="1768557">

</div>

<script>(function(w,q){w[q]=w[q]||[];w[q].push(["_mgc.load"])})(window,"_mgq");

</script>

ZASTRZEŻENIE PODMIOTU UPRAWNIONEGO DOTYCZĄCE EKSPLORACJI TEKSTU I DANYCH

Dokonywanie zwielokrotnień w celu eksploracji tekstu i danych, w tym systematyczne pobieranie treści, danych lub informacji ze strony internetowej tuolawa.pl i publikacji przy użyciu oprogramowania lub innego zautomatyzowanego systemu („screen scraping”/„web scraping”) lub w inny sposób, w szczególności do szkolenia systemów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji (AI), bez wyraźnej zgody wydawcy - RYZA Sp. z o.o. jest niedozwolone. 

Zastrzeżenie to nie ma zastosowania do sytuacji, w których treści, dane lub informacje są wykorzystywane w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe. Szczegółowe informacje na temat zastrzeżenia dostępne są TUTAJ

KOMENTARZE
Reklama
NAPISZ DO NAS!

Jeśli masz interesujący temat, który możemy poruszyć lub byłeś(aś) świadkiem ważnego zdarzenia - napisz do nas. Podaj w treści swój adres e-mail lub numer telefonu. Jeżeli formularz Ci nie wystarcza - skontaktuj się z nami.

Reklama
Reklama