Na zaproszenie właścicieli zamku w Płoninie oraz w Świnach (Zamek Świny), 25 lipca odbyło się spotkanie w obu tych obiektach, w którym uczestniczyli Daniel Gibski - Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków, Katarzyna Dziura - Zastępca DWKZ, Małgorzata Lisewska - Kierownik Delegatury w Legnicy wraz z pracownikami oraz pani prof. Małgorzata Chorowska. Podczas wizyty omówiono dotychczasowe działania przeprowadzone w obu kompleksach zamkowych oraz dalsze dopuszczalne kierunki rozwoju w zakresie prac zabezpieczających, remontowych i konserwatorskich.
Spółka Zamek Świny Sp. z o.o. powstała w 2021 roku w celu rewitalizacji, zagospodarowania oraz przystosowania do nowych funkcji zamku Świny. Dzięki staraniom spółki obiekt został uporządkowany, zabezpieczony i udostępniony do zwiedzania. Już w tę sobotę 30 lipca mogą Państwo uczestniczyć w nocnym oprowadzaniu po zamku, na które serdecznie zapraszamy! https://www.zamekswiny.pl/.../nocne-zwiedzanie-na-zamku.../
Spółka podejmuje także działania mające na celu rozpowszechnienia historii zamków Świny i Niesytno, organizując m.in. konkurs na powieść inspirowaną historią obu tych obiektów. Szczegóły konkursu znajdą Państwo pod linkiem: https://www.zamekswiny.pl/.../konkurs-na-powiesc.../
Zamek wyżynny powstał w miejscu dawnego grodu drewn.-ziemnego X-XII w. (wzm. 1108, 1155 jako kasztelania), poł. XIII-XVIII w. w rękach rodziny Świnków (de Swyn, Zuini, Swein, od k. XV w. v. Schweinichen), sprzedany i splądrowany podczas wojny siedmioletniej, ruina zabezpieczona k. XIX w., niezrealizowane plany odbudowy K. F. Schinkla z inicjatywy Fryderyka Wilhelma IV i w czasach hitlerowskich, 1931 i 1936 uporządkowano i zadaszono ruiny, wzmocniono ściany, odbud. zawalony 1868 szczyt wieży mieszkalnej, 1941-91 własność państwowa, od 1991 prywatna, prace zabezpieczające i konserwacja 1962-64. Na wzgórzu obok budynku bramnego archeolodzy odkryli l. 60. XX w. pozostałości drewn. kasztelu, zapewne XI w. (być może pierwotna warownia składała się z grodu i sprzężonego z nim podgrodzia, na którym później stanął kościół).
Założenie składa się z powstałych w różnym okresie budowli z łamanego kamienia: wieży mieszkalnej, zamku got.-renes. i tzw. Zamku Dolnego, ujętych dwoma dziedzińcami i obwarowanych, oraz z wybud. na przedzamczu kościoła. W najwyższej cz. wzgórza tzw. Zamek Górny – got. wieża mieszkalna, ok. poł. XIV w., otoczona murem i od wsch. fosa, na planie prostokąta, o czterech wysokich kondygnacjach na częściowo wykutych w skale piwnicach, przykryta 2-spadowym dachem. Od pn. wysoko umieszczony portal ostrołukowy z prowadnicami brony (w murze tym podczas przebudowy ok. 1660-64 przekuto na wszystkich kondygnacjach otwory drzwiowe w celu połączenia pomieszczeń wieży z klatką schodową). Fragm. got. okien na fasadzie, pozostałe otwory okienne poszerzono zapewne XVI w. i częściowo wykuto nowe XVII w., ujmując je piaskowcowymi opaskami. Na murze klatki schodowej pozostałości sgraffita. Na parterze była sala rycerska z drewn. stropem, dekor. ok. poł. XVII w. stiukami
(fragm. w niszach okiennych) i fryzem herbowym z godłami przodków Johanna Sigismunda v. Schweinichena. Pozostałe poziomy budynku były podzielone na mniejsze pomieszczenia. Na zach. od wieży Guncel II (†1503) wybudował w XV w. tzw. Zamek Średni – 2 -szczytowy dom, powiązany ze starym zamkiem murami otaczającymi dziedziniec ze studnią (zasypana), z którego zachował się mur obwodowy z małymi otworami okiennymi. Na dziedziniec prowadził ostrołukowy wjazd, z którego pozostały resztki z kam. prowadnicami brony, nad wjazdem wykusz pocz. XVII w., przy którym ślady dekoracji sgraffitowej. Rozbudowa l. 20. XVII w. przez Johanna Sigismunda v. Schweinichena zakończona po wojnie trzydziestoletniej.
Zamek Górny otoczono romboidalną w planie fortyfikacją, której narożniki od zach. związano z cylindrycznymi bastejami (pn.-zach. z kluczowymi strzelnicami). Długą kurtynę pn. pośrodku wzmocnił bastion (piattaforma). Od strony wsch. wzn. 1649-64 tzw. Zamek Dolny – pałac bramny, od pn. połączony z wieżą mieszkalną, na planie prostokąta, 3-kondygnacyjny, z cylindrycznymi wieżami narożnymi od wschodu. Elewacje w układzie szczytowym pokryte sgraffitami, z zachowanymi obramieniami prostokątnych okien, od pd. kroksztyny po wykuszach latrynowych.
Wjazd usytuowany asymetrycznie, poprzedzony zwodzonym mostem i dodatkowo umocniony murem kurtynowym, dzieli budynek na cz. pn., 2-traktowa, i pd., zryzalitowana od zachodu. Podwójny portal bramny ok. 1610, boniowany, z zamkniętymi łukiem półkolistym (w kluczach lwie maski) otworami, flankowanymi pilastrami dźwigającymi belkowanie, nad wjazdem kartusz herbowy rodu v. Schweinichen, ujęty rogami obfitości. Sień na przestrzał budynku sklepiona kolebkowo z lunetami, dawniej bogato dekorowana stiukami, z boniowanymi portalami prowadzącymi do pomieszczeń parteru (m.in. do jadalni, dawniej z dekoracją stiukową, obszernego pomieszczenia służącego dawniej jako kwatera masztalerzy i do stajni/kuźni zamkowej), na klatkę schodową i do piwnicy.
W XVII w. ufortyfikowano także przedzamcze, oddzielone od zamku fosą, na którym stoi kościół otoczony murem cmentarnym. Zachowały się pozostałości murów przedzamcza od pn. oraz trójkątny bastion ziemny na pd. wsch. od zamku.
Źródło: Zabytki Sztuki w Polsce: Śląsk
Napisz komentarz
Komentarze