Męczennik przedstawiony jest w charakterystycznej w ikonografii pozie - spogląda w niebo, trzymając w lewej ręce masywny krucyfiks. Na cokole znajduje się łacińska inskrypcja, która z uwagi na zastosowanie liter majuskulnych [dużych] w środku wyrazu, pozostaje zagadką dla wielu mieszkańców i turystów. Autor inskrypcji zastosował chronostych, czyli sposób zapisu daty rocznej. Polega on na wkomponowaniu w tekst daty, przy wykorzystaniu majuskuły.
Zapis na pomniku św. Jana Nepomucena prezentuje się więc następująco:
ConfIDens non erVbesCaM
[GDE F.F]
Zsumowanie liter majuskulnych w treści właściwej i przypisanie ich do rzymskiego zapisu daty, pozwala na odczytanie roku, z którym można wiązać powstanie pomnika :
C + I + D + V + C + M = MDCCVI
100 + 1 + 500 + 5 + 100 + 1000 = 1706
Sam chronostych jest chętnie wykorzystywaną metodą zapisu dat, szczególnie przy wizerunkach św. Jana Nepomucena. Oprócz wcześniej wspomnianego krzyża, jego atrybutami jest palma, łańcuch czy most.
A my przypominamy nasz redakcyjny tekst o tym pomniku, który kilka lat temu napisał Piotr Turek: Już w 1385 roku, przed ówczesną bramą brzeską, stała szpitalna kaplica świętej Barbary. Dopiero w latach 1602-1604 wybudowano na tym miejscu kościółek, pod wezwaniem świętego Rocha, pełniący funkcję kaplicy pobliskiego cmentarza polskiego. Ponad 100 lat później, w roku 1707, gruntownie ją przebudowano, nadając styl barokowy. Do naszych czasów jeszcze kilkakrotnie ingerowano w wygląd tego kościółka. Figura świętego Jana Nepomucena pochodzi z czasu pierwszej przebudowy, w roku 1706. Niektórzy twierdzą, że to jedna z najstarszych takich rzeźb w Polsce. Na cokole wyryto sentencję "ConfIDens non erVbesCaM" (w wolnym tłumaczeniu: "Wierny sobie - nie będę się wstydził"). Wielkie litery składają się na MDCCVI, czyli zapisany rzymskimi cyframi rok 1706. Dlatego, w wyrazie "erubescam" (pol. "rumieniec") literę "U" napisano tak, aby wyglądała, jak "V". Niżej, pod sentencją, są litery GDE - to monogram fundatora. Figurę wykonał rzeźbiarz o inicjałach "F.F.", które zapisano na samym dole. Początkowo pomnik stał przed dzisiejszym wejściem do kościółka, co sugeruje jedna z rycin Fryderyka Bernarda Wernera, wykonana w połowie XVIII wieku. Jej podstawa była nieco większa niż obecnie. Kiedy dokładnie przesunięto pomnik - tego nie wiadomo. Możliwe, że figura utrudniała ruch na pobliskiej drodze (obecnie ulica 1 Maja). Poza podstawą, nie zmieniła się już ponad 300 lat. Na małym cokole stoi figura świętego, podobna do wielu innych z tego okresu.
Napisz komentarz
Komentarze